అమ్మ ఒడి

వాళ్లంతా ఆరోజు సూర్యుడి కన్నా ముందు నిద్రలేచారు. కళకళలాడే మొహాలతో.  త్వర త్వరగా పనులు చేసుకున్నారు .అమ్మ, రమా పిన్ని, లక్ష్మీ అత్త, సుందరమ్మ గారు, వగైరాలంతా తొందర తొందరగా తలలు దువ్వేసుకుని, ఉన్న చీరల్లో మంచిది కట్టుకుని, పర్సులు చేతపట్టుకుని అందులో ఆధార్ కార్డులు , బ్యాంకు పుస్తకాలు ,ఎందుకైనా మంచిదని.రేషన్  కార్డులు కూడా వేసుకుని బయల్దేరారు. స్వర్ణ కి తెలుసు కిందటి రోజు ప్రభుత్వం వేస్తున్న అమ్మ ఒడి డబ్బులు బ్యాంకులో పడ్డాయని. స్వర్ణ ఇంటర్మీడియట్ రెండో సంవత్సరం లోకి వచ్చింది .అనుకోకుండా వచ్చిన ఈ డబ్బుల్లో కొంచెం అయినా తనకు ఇస్తే  చెప్పులు, రెండు డ్రెస్సులు కొనుక్కోవాలి అనుకుంది. ఇప్పుడు తనువేసుకుంటున్న డ్రస్సులు   ఎవరెవరో ఇస్తే సైజ్ చేయించుకున్న వే. ఉతికి ఆరేసిన ప్పుడు  ముడతలు పడి చూడడానికి బాగుండవు. అందుకని ఒక ఇస్త్రీ పెట్టె కొనుక్కుంటే బావుంటుంది అనుకునేది. తను చేరింది ప్రభుత్వ కళాశాలలో నే కనక అక్కడ అంతా తనలాంటి పిల్లలే.పర్వాలేదు ఒకరి కష్టాలు ఒకరికి అర్థం అవుతాయి అందుకే తనకి పదో క్లాస్ లో మంచి మార్కులు వచ్చినా కొంచెం ఖరీదైన కాలేజీలో చేరడానికి తను ఇష్ట పడలేదు. అమ్మ చెప్పినట్టు బాగా చదువుకుంటే ఎక్కడైనా ఒకటే. అమ్మ బాధలు తనకి అర్థం అవుతాయి.అమ్మ రాగానే అడగాలి కొంచెం డబ్బులు  ఇవ్వమని.నాన్న కూడా ఆ డబ్బుల కోసమే ఎదురు చూస్తున్నట్టు ఉన్నాడు. ‌ఆయనకి అప్పులు ఉన్నాయి .కనీసం ఆ పదిహేను వేల లో  ఒక పది వేలు అయినా తనకు ఇస్తే బాగుండును అనుకుంటున్నాడు. అనుకోకుండా వచ్చిన డబ్బు మీద  అందరికీ ఆశలు ఉంటాయి.అమ్మ ఏమనుకుంటుందో తెలియదు. ఆవిడకీ  అప్పులు  ఉన్నాయి. చీటి  కిస్తాలు ఉన్నాయి. చేబదుళ్ళు ఉన్నాయి. ఈ ఇంటర్  గట్టెక్కితే ఏ ఫిజియోథెరపీ నో ల్యాబ్ టెక్నాలజీ నో, నర్స్ కోర్సో చదువుకుంటే ఒక ఉద్యోగం సంపాదించుకోవచ్చు. తనకి బాగానే మార్కులు వస్తున్నాయి కచ్చితంగా పాస్ అవుతుంది. పోన్లే పాపం అమ్మని ఎందుకు ఇబ్బంది పెట్టడం! ఉన్న బట్టలు చాలవా! పోనీ ఒక ఇస్త్రీ పెట్టె కనుక్కుంటే బాగుండు అనుకుంది స్వర్ణ.  అమ్మ తీసుకున్న డ్వాక్రా అప్పు తో కొన్ని  పాత అప్పులు   తీర్చాడు నాన్న.అమ్మేమో ఇంకా డ్వాక్రా అప్పు తీరుస్తూనే ఉంది. ఇప్పుడాయన ఇంకేం అడుగుతాడో తెలీదు. నాన్న మంచివాడే రమా పిన్ని వాళ్ళ ఆయన కన్నా చాలా రెట్లు మంచివాడు. ఆయన పిన్ని ని కొడతాడు. వచ్చిన డబ్బులు ఇంటికి ఇవ్వడు .అయినా పిన్ని ఎప్పుడూ నవ్వుతూనే ఉంటుంది. మొగుళ్ళు అన్నాక కొట్టరా అని కాబోలు. రమా పిన్ని డ్వాక్రా అప్పు తో ఆయన  ఒక  సెకండ్ హ్యాండ్ స్కూటర్ కొన్నాడు. ఏం పని చేస్తాడో తెలీదు గానీ పిన్ని ఒంటి మీద ఉన్న  బంగారం సూత్రాల గొలుసు ఎప్పుడూ కుదువ పెడతాడు. అది మళ్ళీ పిన్నే విడిపించుకోవాలి. వాళ్ళ అమ్మ పెట్టిన కూసింత బంగారం అది.. ఆయన్ని అసలు డబ్బులు అడక్కూడదు. ఇస్తే తీసుకోవాలి లేకపోతే అంతే! అప్పుడప్పుడు అలిగి ఇంట్లో నుంచి వెళ్ళిపోతాడు. పిల్లలు తండ్రి కోసం ఏడుస్తారు. పిన్ని వెళ్ళి బ్రతిమిలాడి తీసుకురావాలి .పిల్లలతో బాగుంటాడు కబుర్లు చెప్తాడు. అప్పుడప్పుడు ఐస్ ఫ్రూట్ లో చాక్లెట్లో కొనిస్తాడు. ఇష్టమైనప్పుడు బడి దగ్గర దించుతాడు. మొగపిల్లలకి క్రాప్  చేయిస్తాడు. పిల్లల చదువు గురించి నిర్ణయాలు తీసుకునేది అతనే. ఒక ఇంగ్లీష్ మీడియం స్కూల్ లో చేర్పించాడు. తనకి ఇంగ్లీష్ రాదు .పిన్నికి రాదు .ఆ బడిలో ఏం చెప్తున్నారో ఇద్దరికీ తెలియదు. నెలనెలా ఫీజులు కట్టాలి. యూనిఫామ్ లు కొనాలి. నోట్సులు కొనాలి. అందులో పిల్లలు ఏం రాశారో ఇద్దరికీ తెలియదు. పిన్ని అప్పుడప్పుడు వాళ్లని తన దగ్గరికి పంపిస్తుంది. తనకి మాత్రం ఏమి ఇంగ్లీష్ వచ్చు? తను చదివిందంతా తెలుగు మీడియంలోనే! ఇప్పుడు చదివేది తెలుగు మీడియమే. ఇదే నయం. వాళ్లు చెప్పేది మనకు అర్థం అవుతుంది. ఆ విషయంలో నాన్నని మెచ్చు కోవాలి. అక్కర్లేని ఆర్భాటాలకు పోడు. పైగా ఆడపిల్లలని బడికి పంపించిందే  పదివేలు అని ఆయన ఉద్దేశం కావుచ్చును. పాపం ఆయనకి ఇద్దరూ ఆడపిల్లలే ! తను, చెల్లి. ఇద్దర్నీ అమ్మ ప్రభుత్వ బడిలోనే చేర్పించింది. పిన్ని వాళ్ళ ఆయనకి స్కూటర్ మీద తన పిల్లల్ని ఇంగ్లీష్ కాన్వెంట్ దగ్గర  దించడం కాస్త గర్వం. వాళ్ళు యూనిఫాం వేసుకుని లంచ్ బాక్స్ లు పట్టుకుని   స్కూల్ దగ్గర దిగుతుంటే  బోలెడు సంతోషం. ఆ యూనిఫాంలు ఉతకడం ఇస్త్రీ చేయించడం పిన్నికి శ్రమ .డబ్బు ఖర్చు. వాళ్ల చదువులకే చాలా డబ్బు అవుతుంది. మేడ మీద  మూడో అంతస్తులో వుంటుంది వెంకటేశ్వర కాన్వెంట్‌ . ఐదో ఆరో గదులు. ఒక ఆయా, ఒక బస్సు, దానికి ఒక డ్రైవర్, కావాల్సినంత అట్టహాసం.డాడీ అని పిలిస్తే అబ్బో పట్టలేం ఆయన్ని .డబ్బులు అడిగితే మాత్రం  ఇంటి చుట్టుపక్కల ఉండడు. ఏదో పని ఉందని బండేసుకుని వెళ్ళిపోతాడు. పాపం రమా పిన్నికి వచ్చిన అమ్మ ఒడి డబ్బులు ఏం చేస్తాడోమరి! ఏవో బెట్టింగ్ లు ఉన్నాయంట చెబుతున్నాడు పక్కాయనతో నిన్న.     . "ఏదైతే అదే అవుతుంది .నాకెందుకు? కాలేజీ కి పోవాలి ,"అని బట్టల్ని చేతులతో సాఫు గా రుద్ది, అలా ఇస్త్రీ చేసుకుని కాలేజీకి బయలుదేరింది స్వర్ణ. సాయంత్రం ఇంటికి వచ్చాక అన్నీ అవే తెలుస్తాయి. తెల్లవారాక మధ్యాహ్నం కాకపోతుందా! అలాగే సాయంత్రమూ కాకపోదా? .అన్నీ మామూలు ప్రకారం జరిగిపోతాయి. కొండ మీద ఇళ్ళు అద్దె తక్కువ .ఉసూరుమంటూ అన్నేసి మెట్లెక్కి అందరూ కొంప చేరుతారు. బడి పిల్లలు, పనులు చేసుకునే తల్లులు ,తండ్రులు ,అమ్మమ్మలు నాయనమ్మ లు తాతలు, అందరూ.ఏదో ఒక పని చేసుకునే వాళ్ళే.. టీ కొట్టు దగ్గర సందడి .ఇంటిదగ్గర వండి  వడ్డించే ఫలహారాలేమీ వుండవు .అమ్మ దగ్గర డబ్బులు ఉంటే టీ కొట్టు దగ్గర ఏదో ఒకటి కొనుక్కొని తినాలి, లేకపోతే అమ్మ ఏదో ఒకటి  సృష్టించి పెట్టాలి. పిల్లల కడుపులు మాడ్చడం అమ్మలకు చేత కాదు. స్వర్ణ ఎప్పుడూ నాన్నని డబ్బులు అడగదు ఆయన తిట్టడు, కొట్టడు. కానీ భయం! నాన్నని చూసి భయపడాలి. అదేంటో మరి! అసలు  చనువు ఇవ్వడు. కబుర్లు చెప్పడు .రమా పిన్ని వాళ్ళ ఆయన పిల్లలతో కబుర్లు చెప్తాడు‌ ,కానీ డబ్బులు ఇవ్వడు .వాళ్ల అవసరాలు చూడడు. పెద్ద ఇంగ్లీష్ మీడియంలో చదివిస్తున్నానని పోజు. మాట్లాడకపోతే నేం నాన్నే నయం. ఇళ్ల దగ్గర  బాగా సందడిగా ఉంది. అన్ని ఇళ్ళు ఒక చోటే !రమా పిన్ని ది, లక్ష్మీ అత్తయ్యది  సుందరమ్మ గారిది .సుబ్బయ్య గారిది. రమా పిన్ని వాళ్ళ ఆయన గొంతు బాగా వినపడుతోంది. మంచి మాటల గొంతు కాదు. తిట్లు బెదిరింపులు అరుపులు కేకలు! ఎందుకోసమో తెలుస్తూనే ఉంది. రమా పిన్ని ఏటీఎం కార్డు ఎప్పుడూ ఆయన దగ్గరే ఉంటుంది .ఈసారి  దాచేసినట్టుంది. లక్ష్మీ అత్త మధ్యాహ్నమే డబ్బులు తీసుకుని తనకు ఒక చీర, పిల్లకి బంగారంచెవి పోగులు, పిల్లవాడికి లాగూ చొక్కా కొనుక్కొని.వచ్చేసింది. పిల్ల పదో క్లాసు చదువుతోంది. అది ఇంగ్లీషులో బాగా   పూర్. క్లాసులో చెప్పేది అర్థం కావడం లేదు ట్యూషన్ పెట్టించమని ఎప్పటినుంచో అడుగుతోంది .డబ్బులు లేవని తల్లి తండ్రి పెట్టించటం లేదు. దానికి లెక్కలు కూడా రావు .లెక్కలు కూడా ట్యూషన్ పెట్టించుకోవాలి. . డబ్బులు వచ్చిందేమో ఆ పిల్ల కోసం. "ఆడపిల్లకి  బంగారం చెవిపోగు లైనా లేకపోతే ఎట్టా" అంటుంది లక్ష్మి అత్త. తల్లీ పిల్లా పోట్లాడుకుంటున్నారు అరుచుకుంటున్నారు. పిల్ల ఏడుస్తోంది తల్లి అరుస్తోంది తిడుతోంది .తండ్రి విసుక్కుంటున్నాడు. "ఇప్పుడు నువ్వు పదో క్లాసు పాసు కాకపోయినా పరవాలేదు సాంబం మామయ్య కొడుకు కిచ్చి పెళ్లి చేసేస్తాను" అంటోంది తల్లి.పైగా "నీకు చదువు రాదు .ఆ స్వర్ణ చూడు ఎట్టా చదు వుతుందో ! దానికి మాత్రం ట్యూషన్ వుందా?" అంది.స్వర్ణ తో పోలిస్తే ఆ పిల్ల కి బాగా కోపం వచ్చింది.గట్టిగా అరుస్తూ గది లోకి వెళ్ళి తలుపు వేసుకుంది.  పిన్ని వీపు మీద దెబ్బలు పడ్డాయి .ఏటీఎం కార్డు ఏడ్చుకుంటూ వాళ్ళాయన  చేతుల్లోకి పోయింది ." బెట్టింగులో లాభంవస్తే బోలెడు డబ్బులు !నీ మొహాన పారేస్తా ఇంతకు ఇంత "అంటున్నాడు. ఆయన పేరు సాయిబాబు. రమా పిన్ని మామూలు ప్రకారం కళ్ళు తుడుచుకుని పమిట చెక్కుకుని సాయంత్రం వంట కోసం కాలేజీ లో పనిచేసే హిస్టరీ లెక్చరర్ గారి ఇంటికి బయలుదేరింది.. అమ్మ నాన్న కూడా ఏదో ఘర్షణ పడుతున్నారు.వాళ్ళు కొట్టు కోరు గట్టిగా తిట్టుకోరు. నాన్న చెల్లెలు రాధమ్మ త్త పెళ్లి కి  చేసిన  అప్పులు, ఆమె సీమంతానికి చేసిన అప్పులు, కాన్పు కోసం  చేసిన అప్పులు, అట్లా పెరుగుతూనే ఉన్నాయి .ఒక్కగానొక్క చెల్లెలు," ఎవరు చూస్తారు దాన్ని ,మనమే కదా ఉన్నాము "అని అన్ని వేడుకలు బాగా చేశాడు నాన్న. చీటీ కట్టి కొన్ని అప్పులు తీర్చారు .ఇప్పుడు చీటికీ  వాయిదాలు కట్టాలి .అమ్మకి కూడా ఆడపడుచు మీద కోపం ఏమీ లేదు. తను సంపాదించినడబ్బు కూడా అప్పులు తీర్చడానికి వాడుతుంది. స్వర్ణ  పుష్పవతి అయినప్పటి వేడుకలు మాత్రం తక్కువా? వద్దంటే " పెద్ద చెప్పావులే నోరు మూసుకో " అంది అమ్మ. షామ్యానా యేనా! రికార్డులేనా ! కుర్చీలు ,బల్ల లేనా ‌‌‌‌‌‌‌‌.పేపర్ ప్లేట్లేనా ,క్యాన్ లతో నీళ్ళేనా ! . భోజ నాలో !చికెనూ మటనూ గులాబ్  జామూ !వచ్చిన వాళ్ళకి స్టీలు బాక్సులు. స్వర్ణ కూర్చో డానికీ సింహాసనం కుర్చీ వేశారు. మంచి లంగా జాకెట్ ఓణీ తెచ్చారు .అమ్మ కూడా మంచి చీర కొనుక్కుంది .ఇంటికి పెద్ద  పిల్ల, ఆ మాత్రం ఖర్చు  పెట్టకపోతే అందరూ ఏమనుకుంటారు? నలుగురు నవ్వరా? ఆడపడుచుకు ఘనంగా పెళ్లి చేశాం .దానికి సీమంతం చేసాం. కాన్పుకి తీసుకొచ్చాం. పిల్లవాడికి బారసాల చేసాం. మన పెద్ద పిల్లకి ఈ మాత్రం చేయకూడదా అని అమ్మ గొడవ చేసింది. అమ్మ కూడా బాగా కష్టపడుతుంది.అయినా అప్పుల మీద అప్పులు. .అత్త పెళ్లి అప్పట్నుంచి అప్పులు తీర్చడమే సరిపోయే. ఇప్పుడు వచ్చిన ఈ ఈ పదిహేను వేలు  అప్పుల కే పోతాయి.    కొండమీద దీపాలు వెలిగాయి. బయటికి వెళ్ళిన వాళ్ళంతా ఇంటికి వచ్చారు .అరిచి పోట్లాడి ఏడ్చి అలసి పోయిన వాళ్ళు నిర్లిప్తంగా కూర్చున్నారు. పోట్లాటలో గెలిచిన వాళ్ళు కులాసాగా ఉన్నారు తాగుడు తిండి అయిపోయింది. కళ్ళల్లో తడి ఆరిపోయింది. అంతా మామూలే. ఇంటర్ పాసై ఏదో ఒక కోర్సు నేర్చుకుని ఒక  ఉద్యోగం చూసుకుని  ఉన్న అప్పులు తీర్చి ఇంటిని కాస్త తీర్చిదిద్దుదామని ఆకాశం వంక చూస్తూ అనుకుంది స్వర్ణ.ఆకాశం లో నిండుగా ఉన్న చుక్కలు ఆశాదీపాలలా కనపడుతున్నాయి.   రమా పిన్ని ఏమనుకుంటోందో పాపం! బహుశా వాళ్ళ ఆయన ఎప్పుడూ అలాగే ఉంటాడేమో! తను ఇలాగే  ఉండాలేమో !ఇదంతా సహజమే నేమో !అనుకుంటుందేమో మరి . లక్ష్మీ అత్త ఏమనుకుంటుంది? ఆడపిల్లల్ని కాపాడుకోవడం  కష్టం . పరీక్షలు తప్పి సెల్ ఫోన్లు పట్టుకుని చెవుల్లో  ప్లగ్గులు దూర్చుకొని మెలికలు తిరుగుతూ నడుస్తూ అమ్మాయిలచుట్టూ తిరిగే ఆకతాయిల నుంచి పిల్ల లని కాపాడుకోవాలంటే త్వరగా పెళ్లి చేసి పంపడమే రైటు.సాంబన్నయ్య కొడుకు పదో క్లాసు నాలుగు సార్లు తప్పాడు.ఇది గాని పాసయిందంటే చేసుకుంటాడో లేదో ?  తప్పినా ఫర్వాలేదు. ఒకింటి దాన్ని  చేస్తే చాలు. .మరి పెళ్లి అంటే మాటలా ?ఒక తులం బంగారం  అయినా పెట్టాలి. చెవిపోగులతో ఎట్టా సరిపెడతాం?.ఇదేమైనా కొత్త విషయమా?ఎప్పటి నుంచో  అనుకుంటున్నదే! సుబ్బయ్య గారి తల్లి కి నెల రోజులుగా వంట్లో బాగా లేదు.సుబ్బయ్య గారి అమ్మాయి కి కూడా అమ్మ ఒడి డబ్బులు పడ్డాయి.ఆ పిల్ల ఉసూరుమంటూ వుంటుంది.ఒక్కడి సంపాదన! పెద్ద కూతుర్ని పురిటికి తీసుకు రావాలి.ఏ దేవుడో పంపి నట్టు సమయానికి వచ్చినయ్ డబ్బులు! . స్వర్ణ పుస్తకం తీసుకొని చదువుదామని కూర్చుంది .మళ్లీ లోపల అమ్మ ఏం చేస్తోందో అని వంటగదిలోకి తొంగి చూసింది .ఆవిడ ఒక మూలన కూర్చుని ఏదో ఆలోచిస్తోంది స్వర్ణ వెళ్లి పక్కన కూర్చుని ఒళ్ళో తల పెట్టుకుంది. అది  ఒక్కటే అసలైన అమ్మ ఒడి . పి‌సత్యవతి  కొలిమి వెబ్ పత్రిక మార్చి 2020                                                     Top of Form

 

THe sea side bride

The Sea Side Bride

“Don’t let winter enter your house

If old age knocks on your door

Don’t let him in

Let he be told , you are not home”

Says Devulapalli Krishna Sastri, The famous Telugu poet.

 This  comes  true in “The Sea side bride”, recently written by my 94 year young friend Dasu Krishna Moorty .A very interesting auto fiction for sure.

Life is a series of highs and lows, but it is also a many splendoured thing when we look back at it .of course it depends on the glasses we look through.

“Old age also is the time we relive the past merely by reminiscing…….” Says he.

“At ninety three I use the computer for a minimum of eight hours ,mostly mining the Google ,which is my dictionary, encyclopedia .pharmacopeia and also cornucopia .I compare it to Krishna’s mouth containing the universe” says this nonagenarian writer, who loves ,nature, literature , music and life with all its colors and their hues.

“The Sea Side Bride” has in its first part, the memories of his palatial house with a number of rooms, a printing press with its own powerhouse and a car. His was a life of    opulence in his childhood and youth at Bezwada .Afterwards, his family moved to Hyderabad of Nizam state, but  his school and college education was at Bezwada.  . The second half has anecdotes from his life called” Stories” and the third part is about his immigration, his life in America and, the transformation of his loneliness into creativity. Cracking the infinity of time and, breaking the silence. Starting a web site along with his daughter, he began translating Telugu stories into English and publishing anthologies. That way getting in touch with many Telugu writers. And one of them is me an old aquintance ,rediscovered in that process .

This book also enlightens us on how the cities looked at that time of his life .The pre independence Bezwada with two cinema theatres and only ten motor cars seen on the roads, the railway station of Bezwada .dividing the town into old and new. With its three canals,  it looked   Venetian. The erstwhile Nizam state capital Hyderabad, and the then Barkatpura and its chaman.  At that time .Barkatpura was a posh area   where the officials and rich people lived. His father rented two flats in a beautiful house .By that time he had completed studying Law in Belgaum and was waiting to take up a job,  he was not interested in. That was the perfect time for romantic thoughts and he found his dream girl in a small cottage like house opposite his vantage window .Being a lover of music and nature our writer is no less romantic.He wooed the girl and told his mother about his love .But the girl’s parents were rather afraid to give the girl in marriage to our writer because of the girl’s low financial status and rustic background. The girl went away to her village .our writer took it stoically and proceeded to join in journalism course started at Osmania university just then. His father being a journalist once did not object to his taking up that course. That being the birth of a renowned journalist and writer. From here we come across the title story “The Sea side bride” .The girl who hailed from Bapatla a village on the sea shore and famous for its jasmines. He liked her and married her. Theirs was a happy companionship with great concern for each other.  Their daughter who won a National scholarship at high school level and  later did her PH.D in the  United States Of America  and married the  boy of her choice. He writes about his fever in a train journey to Chennai. A theft in his house at Delhi, about a renewed friendship after a long pause, about jettisoning the junk where he locates valuable memorabilia. The junking becomes a long process .As a journalist in prestigious news papers he attends various press conferences in various countries  and had  varied experiences .one such experience  was to know how we  form stereotypical opinions about people and countries mostly by the influence of media..And how those opinions turn out   to be false . When a Pakistani and A Bangla Deshi help the writer in a plane journey   and reveal their ambition for friendship between our two countries, he wonders how we fall into the trap of politicians and the media. In addition to the stories in lighter vein about getting his birth certificate in Bezwada ,confiscication of the cutlery in the Newark airport and never getting it  back and a couple of similar ones with wit and humor.  The story about his wife’s leaving this world. Her last rites. and his departure to America, grief still sitting in his heart, his sobbing  alone, are touching to the core   He transformed his lonliness in  the wood and  glass house  in the United States of America  into creativity  . He could see the flowers in the garden from behind the window glass  .where he was alone until the three people returned home ,.It took a little time to acclimatize and adapt. .He captures the golden moments when he went on a   road trip with his wife in America .The first time the couple visited their daughter and gave her a kanjivaram Saree as a blessing to the mother to be. KrishnaMoorty garu likes Raymond Carver. and Haruki Murakami.His style is simple, witty and at the same time touching.

This book is a welcome gift to the reader who wishes to know the transformation of the society from the early 20^th century until this day. A seasoned   journalist and writer, Krishna Moorty garu is quite abreast of the times and his memories  are a treasure trove for the posterity.I know it is mind over the matter.I am proud to be known to him,to become friends with him  and to get this book as a gift from him.

P.Sathyavathi

vijayawada

           

Dasu krishnamoorthy on Here I am

   
   

  Here I am  ( P.Sathyavathi) 

English translation of  ‘Sathyavathi Kadhalu’ was released recently in
Hyderabad . It is difficult for a writer of the wattage of Sathyavathi to
press the pause button. Hardly had the reader finished reading her previous
anthology, here she is offering an English translation of  ‘Sathyavathi
Kadhalu’, was released recently in Vijayawada. In half a century of
storytelling, she has become a synonym for the short story. The stories
hurl metaphysical questions at the reader.

In view of limited space, we take up a few of the listed stories that
interpret her feminist philosophy. In ‘Damayanti’s Daughter’, the daughter
talks about the tumult raging in her bosom, arising from the disappearance
of her mother from home when she was still a school-going kid.

She relates the aftermath of the event and the rumour mill it has activated
to a roommate. The part describing the daughter’s memories of missing a
mother who would wait outside her house to hug the kid returning from
school, the mother who allayed her coming of age anxieties was handled with
finesse.

A paternal aunt joins the girl to cushion her pain. As her father remarries
and brings the daughter a new mother, the aunt suggests matrimony. Intent
upon proving to herself that her mother is not a runaway she rejects the
aunt’s proposal. In an eloquent sentence, the writer unscrambles the young
girl’s dilemma by making her brother say that she (the mother) had a right
to choose her path.

Nameless is a story short in size, an elegy in prose on the anonymity of a
class living on the edge of death, evoking the contempt of the haves and
disdain in the corridors of power. A poor mother encourages her daughter
aiming high to go to college so that it would get her a good husband.

One day, the girl fails to return home. The poor parents and her brother
wear themselves out persuading the police to trace her. The police
routinely summon them to identify unclaimed bodies and talk ill of girls
reported missing. The parents are driven to such despair that they just are
happy to know if the girl is dead or alive.

The passages relating to the emotional upheaval of the girl’s family torn
between hope and despair and its ultimate surrender to destiny are touching.

‘Will He Come Home?’ is set in an unconventional dialogue format the writer
adroitly pulls off. It is between Vijaya the mother and her grandmother
Savitramma. Vijaya’s son, a student of engineering, always reaches home
before it is dark. That day he has not returned even after the last of TV
programmes is over after all the vehicles have pulled into the parking lot
of the complex and the daily life in the neighbourhood has ebbed. Their
imagination runs riot with the passage of every minute, projecting negative
and mortal scenarios.

Why did the boy who always calls the mother if he is late failed to call
now? Is he injured or killed in a road accident? If so, wouldn’t the police
or a passerby inform them? The grandmother who saw more of life than her
daughter pins her faith in hope. Nothing happens to alleviate the
daughter’s fears. It is a day now, the doorbell rings and the grandmother
frantically asks the servant maid to see if it is the boy.

The narrative never sags because of occasional humour. ‘City of Spells and
City of Charms’ opens with a mother visiting America to see her daughter.
The mother accompanies the daughter to a house warming bash where American
gadgetry, Indian silks and gold are on display. An exchange of vanities
follows.

From here the story meanders eclipsing the objective of highlighting NRI
dilemmas of longing and belonging, visa problems and so on. It is the
starting point of a free for all of storytelling, disparate and far-fetched
accounts of human behaviour. The story defies categorisation. If there is a
message in ending it with a pied paper selling capitalism it is not clear.

‘The Seven Colors of a Rainbow’ is Sathyavathi’s brand new story with two
protagonists. It is about the generation gap and the impact colours make on
the human psyche. Another message concerns the bane of outsourcing parental
care. Swarna, the young girl in the story, has aspirations and the old
woman she nurses is mesmerised by colours. They stoke nostalgia in her. The
two interact like adversaries but reconcile to the inevitability of each
for the other.

Hemalathamma recruits Swarna on behalf of a Subba Rao who runs an
organisation that supplies nurses to take care of old people needing care.
This is how the old woman and Swarna come together in a love and hate
relationship. To serve the old woman is no picnic. The old woman is so
handicapped she needs Swarna to bathe her, to wash her body after
defecation, wash her faeces-smeared clothes.

But the centrepiece of the narrative is the old woman’s love of colours she
sates by buying sarees in her favourite colours. The story shows
Sathyavathi as an ace dialogist. Sathyavathi’s background as a short
storyteller, playwright, feminist, essayist and columnist and the awards
and laurels she keeps winning makes her the doyen of the Telugu short story
establishment.

------------------------------
Dasu Krishnamoorty

 Hans India 20 th January 2019

సెలవు మాస్టారూ

   సెలవు  మాస్టారూ !

ఒకే చోట  ఏనుగుల మంద గుమికూడినట్లు వుండే నల్లటి  ఆకాశం, ఆ పైన వర్షం . టప టప చినుకులతో మొదలై, జల్లులై రాళ్ళు పడుతున్నంత భయంకరంగా మారడం ..ఎంతకీ ఆగని వర్షం .అందులో ముసురు .మళ్ళీ ప్రళయ భీకర మైన ఎండ బాణాల్లాగా గుచ్చుకునే సూర్య కిరణాలు ,నోరెండి పోయే దప్పిక ,బీళ్ళు పడిన భూమి .రెక్కలు అల్లారుస్తూ  అప్పుడప్పుడూ పక్షులు ,కాకులు గుంపులు గుంపులు.పెద్దిభొట్ల సుబ్బరామయ్య గారి కథల్లో తరుచుగా కనిపించే ప్రకృతి నేపథ్యం .అన్ని కథల వెనుక   సన్నగా వయొలిన్ మీద వినిపించే   .విషాదపు జీర .ఆ విషాదపు జీర కు మూలం తెలుసుకుంటే కోపమూ కరుణా ముప్పిరి గొని ప్రపంచమంతా దిగులు మేఘాలు కమ్మినా, ముఖం చూపించని సూర్యుడి మీద అసహాయతతో కూడిన కోపం వస్తుంది పాఠకులకి .తను ఏ వ్యాఖ్యానమూ చెయ్యడాయన.పాత్రలూ ఉద్వేగంతో ఊగిపోవు .ఆ దుఃఖంలో, దురదృష్టమే తమ భవితవ్యం అనుకుని గమ్మున వుండిపోతాయి. ఇదిగో ఇలా వుంది విషయం అని  చెప్పేసి చదువరులకి  కోపం తెప్పించి ఏంచేసుకుంటారో చేసుకోండి అని నిబ్బరంగా వుంటాడాయన .

సుబ్బరామయ్య గారికి సాహిత్య అకాడమి అవార్డు వచ్చినప్పుడు ఒక సమీక్ష కోసం ఆయన కథా సంపుటాలు కొత్తగా వేసినవి రెండూ చదివాను.  ప్రచురణ కర్తలు ఏ కథ క్రిందా ఆ కథ  ఏ పత్రిక లొ వచ్చిందో ఎప్పుడు వచ్చిందో చెప్పలేదు.ఇటీవల అజోవిభో కందాళం ప్రచురణల తరఫున ఆయన విశిష్ట కథలు అని నలభై ఆరు కథలతో ఒక సంపుటం ప్రచురించారు .సుబ్బరామయ్య గారు నాకు రెండు నెలల క్రితం  ఫోన్ చేసి “ఒక సారి రా అమ్మాయ్! నీకో పుస్తకం ఇవ్వాలి” అంటే వెళ్లి తెచ్చుకున్నాను. .అందులోనూ తేదీలు లేవు.ఇది ఆయనకి   శ్రద్దాంజలి కనుక ఆ చర్చ అక్కర్లేదనుకుంటాను.అయన మీద పరిశోధన చేయాలనుకున్న సాహిత్య విద్యార్థులకి మాత్రం అవసరమే,. ఆయా కాలాల్లో రచయిత దృక్పథంలో, శైలిలో సామాజంలో , కాలానుగుణంగా వచ్చిన మార్పులను పట్టుకోవచ్చు.

 ,సుబ్బరామయ్య గారిది  నిరాడంబరమైన శైలి .నిరాడంబరమైన భాష. చదివించే భాష .పంటి కింద  అక్కర్లేని ఆంగ్లపదాల రాళ్ళు లేని భాష .ఇంగ్లీష్లో ఆలోచించి తెలుగులో వ్రాసే భాష కాదు  .పాండిత్య ప్రకర్ష అంతకన్నా లేదు. తెలుగు కథా సాహిత్యంలో ఒక విశిష్ట  స్థానాన్ని, ప్రశంసలనూ, పురస్కారాలనూ అందుకున్న రచయితగా ఆయన తను చదివిన గొప్ప గ్రంధాలను ఉదహరిస్తూనో, అందులోని ఆణిముత్యాలను ఉల్లేఖిస్తూనో తన మేధావిత్వాన్ని ప్రదర్శించుకోవచ్చు కానీ ఆయన ఆ వైపుకు చూడడు .కథ చెప్పడానికి ఎంచుకున్న వస్తువు పైనే దృష్టి   కేంద్రీకరిస్తాడు. ఆరు దశాబ్దాలకు పైగా బెజవాడ నివాసి ఆయన.  బెజవాడ పట్టణం  విజయవాడగా దిన దిన ప్రవర్థమానం అయి రాజధాని నగరంగా పరిణామం చెందడాన్ని దగ్గర్నుంచి చూసినవాడు .దాని అభివృద్ధినీ అభివృద్ది తాలూకు క్రీనీడలనీ పరిశీలించిన వాడు..వ్రాయడం బహుశా 1960 లలో మొదలు పెట్టి వుండవచ్చేమో.అప్పటి బెజవాడ పట్టణమే అయన కథల్లో ఎక్కువ కనిపిస్తుంది .ఎంత గొప్ప రచయితలయినా వాళ్ళు వ్రాసిన కథలన్నీఒకే ప్రమాణంలో వుండవు .కానీ రచయితకి . ఒక చూపు వుంటుంది .ఆయనది అధో జగత్తుపై కరుణ ప్రసరించే చూపు మనస్తత్వ విశ్లేషణ .కొంత తాత్వికత అన్ని కథలల్లోనూ అంతర్లీనంగా వుంటాయి.. సిద్ధాంతాలూ ఉపన్యాసాలూ లేని చిత్రణ.

.ఆయన వ్రాసిన అన్ని కథల్నీ ఇక్కడ ప్రస్తావించలేము కనుక ఆయన కథలు వ్రాయడం ప్రారంభించినప్పటి వాతావవరణాన్ని దాన్ని ఆయన చిత్రించిన కథలతో మొదలు పెడితే  పంతొమ్మిది వందల  అరవై దశకం ఎన్నో నిరాశలకూ నిస్ప్రుహలకూ  అలజడులకూ అందోళనలకూ నాంది పలికిన కాలం .నిరుద్యోగం పేదరికం అవినీతి ప్రస్పుటంగా బయట పడిన కాలం .అప్పుడు.నిరుద్యోగుల వ్యధల్ని  చిత్రిస్తూ ఆయన కొన్ని కథలు వ్రాసారు .చదువుకున్న యువకులకు ఉద్యోగం వస్తే సనస్య తీరుతుంది .కానీ యువతులకి అప్పటికే ఇప్పటికీ వివాహమే జీవన ప్రాధమ్యం.విద్యావంతురాలూ ఉద్యోగాస్తురాలూ అయిన మిస్ భారతి బి.ఎ తనకి పెళ్లి అయిందని అబద్ధాలు చెబుతుంది .ఆ కథకి ఆ పేరు పెట్టడం కూడా ఒక శిల్పమే అనుకుంటాను .అప్పుడప్పుడే అమ్మాయిలు కాలేజీల్లో చదువుకుని ఉద్యోగాల్లోకి వస్తున్న రోజులు .చదువు కూడా పెళ్లి కి ఒక అనర్హతగా ఇంకా పరిగణిస్తున్న రోజులు.ఆడపిల్లకి చదువు ఉద్యోగం కన్నా పనిపాతలూ వినయం వందనం ముఖ్యం అనుకునే రోజులు ఇంకా పోలేదు .చాలా కథల్లో కుంపటి మీద కాఫీలు పెట్టుకోడాలు .విసనకర్రతో విసురుకోడాలు,చాపల మీద కూర్చోడాలు .ఆడపిల్లను మైనస్ అనడం మొగవాళ్ళని ప్లస్ అనడం పదహారేళ్ళకి పెళ్లి సంబంధాలు చూడ్డం వుంటాయి .అంటే సుబ్బరామయ్య గారు ఎక్కువ కథలు వ్రాసింది  అరవై డెభై దశాకాల్లోనే అనిపిస్తుంది.ఆయన బెజవాడ లొ అప్పట్లో రామాటాకీస్ దగ్గర కాలువ గట్ల పై నివసిస్తూ పడుపు వృత్తి చేసుకుని అత్యంత దౌర్భాగ్య జీవితం గడిపే స్త్రీలను గురించి  రెండుమూడు కథలు వ్రాసారు.ప్రత్యెక ఆంధ్ర రాష్ట్ర ఉద్యమం వచ్చినప్పుడు పట్టణంలో పెట్టిన సుదీర్ఘ కర్ఫ్యూ  వలన వాళ్ళు కడుపు నింపుకోడానికి పడ్డ అవస్థలని  కళ్ళముందు పెట్టారు. కొందరు యువకులలో  వచ్చిన బ్రతుకు తెలివీ వ్యాపార దృక్పథాలను గురించి కూడా వ్రాసారు. పర్యావరణం గురించి వ్యాపార విద్యాలయాల గురించీ కూడా వ్రాసారు ఆయన ధ్రువతార ,ముక్తి ,పంజరం అర్జునుడు త్రిశంకు స్వర్గం ,లావా,చేదుమాత్ర,అంగార తల్పం అనే  ఎనిమిది నవలలు కూడా వ్రాసారు అవి 20113 లొ చినుకు పబ్లికేషన్స్ ప్రచురించింది నవలల కన్నా కథా రచయిత గానే సుప్ప్రసిద్ధుడు ఆయన .1980 తరువాత నవలలు వ్రాయకూడదని ఆయనే అనుకున్నానని చెప్పారు ఒక చోట .

  .సుబ్బరామయ్య గారు ఎక్కువగా నిరుపేద బ్రాహ్మణులను గురించి కలత చెందారు .అందుకే ఆయన్ని “దళిత బ్రాహ్మణుల చరిత్రకారుడు “అంటాడు.వేగుంట  మోహన ప్రసాద్. పూర్ణాహుతి వారిని గురించి వ్రాసిన ప్రసిద్ధ కథ,మధ్య తరగతి జీవులను గురించి వ్రాసిన కథలలో కూడా బ్రాహ్మణ కుటుంబ వాతావరణమే వుంటుంది .తెలిసిన జీవితాన్నే వ్రాయాలను కోవడం వలన కావచ్చు .

 తెలుగు కథా  సాహిత్యంలో సుబ్బరామయ్య గారి పేరును చిరస్థాయి గా నిలబెట్టిన కథ “నీళ్ళు’ నీళ్ళకోసం తపించి తపించి పుష్కలంగా నీరున్న ప్రాంతానికి వచ్చిన జోగినాధం నీళ్ల బిందె పొరపాటున  దొర్లించి దెబ్బలు తిన్న చెల్లెల్ని .మంచినీళ్ళు, బిందె ఇంతని కొనుక్కుని జాగ్రత్తగా వాడుకోవలసిన పరిస్థితిని ,స్నానానికి నీళ్ళు దొరకని స్థితిని బావుల్లో పాతాళానికి దిగిపోయిన నీటి జలనీ తలుచుకుని తల్లినీ చేల్లెళ్లనీ తలుచుకుని వాళ్ల బదులు కూడా తనే నీళ్ళుతాగుతాడు .తాగే గ్లాసు వంక అపురూపంగా చూసుకుంటాడు .బాల్చీలకొద్దీ నీళ్ళు తోడుకుని స్నానం చేస్తాడు .నీళ్ళ పట్ల అతని “అపిని” అందరికీ ఎగతాళిగా మారుతుంది.ఒక రోజు  జోగినాధం తెల్లవారకుండానే కృష్ణ లొ స్నానానికి వెళ్లి లోలోపలికి పోయి సుడిలో చిక్కి పోతాడు.ప్రాకాశం జిల్లాలో నీళ్ళ ఎద్దడి ,కృష్ణా లొ పుష్కంలంగా నీరు .నీటిని బట్టి నాగరికత ,జోగినాధం మానసిక స్థితిని అలవోకగా చిత్రించినప్పుడే ఆయన ఒక పరిణతి చెందిన రచయితగా గుర్తింపు పొందాడు..తరువాత ఆయన దగ్ధ గీతం, ముసురు, గాలి, కళ్ళజోడు  తాతిగాడి కల ,ఏస్ రన్నర్,ఇంగువ వంటి కథలు వ్రాసాడు ఆయన వ్రాసిన కథల్లో నీళ్ళు తరువాత ప్రఖ్యాతి పొందిన కథ ఇంగువ..ఇంగువను ఒక ఉత్ప్రేక్షగా వాడుకుని మనిషికి తానెవరో ఏమిటో జీవితకాలంలో తెలియదు అని అర్థం చేసుకోవాలనుకుంటాను. ఈ కథలోనే ఒక చోట “ఉదాహరణకు నువ్వు రోడ్డు మీద పోతున్నావనుకో, అవతల దూరంగా వెడుతున్న ఎవరినో చూడాలనుకుంటావు...కానీ ఏ లారీయో ట్రక్కో అడ్డం వస్తుంది. అవతలి మనిషిని ఎప్పటికీ చూడలేవు. అలాగే ఎప్పుడో ఏదో అనుమానం వస్తుంది. అది తీరకుండానే ఉండిపోతుంది తీర్చుకుందామనే అనుకుంటాము. కానీ వీలుపడదు. ఎప్పటికీ వీలుపడదు ఏదో చూడాలని అనుకుంటాము .కానీ ఎప్పటికీ చూడడం  కుదరదు .అలాగే కాలం గడిచిపోతుంది చివరకు అట్లాగే చచ్చి పోతాము” అంటాడు. ఇంగువ గురించి తెలుసుకోకుండానే పోయిన మనిషి  ఈ కథ ను చాలా ఇష్ట పడి త్రిపుర గారు “ఒక కాఫ్కా సుబ్బరామయ్య ఇంగువ వృత్తాంతం “ అనే కవిత కూడా వ్రాసారు .ఈ  ఆలోచన సుబ్బరామయ్య గారి చాలా కథల్లో ఒక” లైట్ మోటీఫ్ “ Leit motif లాగా ఉంటుంది .కళ్ళజోడు కోసం తపించిపోయి తీరా దొరికినప్పుడు పగిలి పోవడం, గ్రామోఫోనే రికార్డ్ వినేటప్పుడు ఇయర్ ఫోన్ లొ బాటరీ అయిపోవడం, సినిమాలో చూడాలనుకున్న దృశ్యం తెగిపోవడం ,తండ్రికి గాలికోసం ఫ్యాన్ సంపాదించేసరికి ఆయన పోవడం .ఇట్లా చాలా కథల్లో .

.ముసురు కథలో సింహాచలం ,దగ్ధ గీతం కథలో సేతురామన్  పూర్ణాహుతిలో కథకుడు, సతీ సావిత్రిలో సావిత్రి,  లాంటి మనసున్న మంచి వ్యక్తులుంటారు .యౌవ్వనం లొ ఒక వెలుగు వెలిగి వృద్ధాప్యంలో దీనావస్థకు గురైన  చాంపియన్లున్నారు.ఎక్కువగా చింపిరి అనాథ బాలలున్నారు.బాధిత స్త్రీలున్నారు .సుబ్బరామయ్య గారికి స్త్రీల పట్ల సానుభూతి వుంది..సామాజంపట్ల ఒక నిరాశతో కూడిన ఆవేదన వుంది  .ఆయన  కాలంలో ఆంధ్ర దేశంలోనూ విజయవాడలోనూ ఎన్నో అలజడులూ ఆందోళనలూ సంభవించాయి అస్తిత్వ ఉద్యమాలు ఊపందుకున్నాయి .తాతిగాడి కల అనే కథలోమాత్రమే ఆయన ఒక రాజకీయ పరిణామాన్ని  చూపించారు .ఒక మహానాయకుడికి చెప్పుల దండ వెయ్యడం చూసి చిన్నవాడైన తాతిగాడు జరగబోయే పరిణామాలను ఉహించుకుని దాన్ని తియ్యడానికి ప్రయత్నించి గుంపుకీ పోలీసులకీ దొరికి పోయి దెబ్బలు తిని పోలీసు స్టేషన్ లొ తేలి ,పోలీసులకి నిజం చెప్పినా నమ్మారో లేదో గాని నవ్వేసి వదిలేస్తాం అంటారు.

సుబ్బరామయ్య గారు నిరాడంబరుడు .స్నేహశీలి .అనారోగ్యం వలన ఎక్కడికీ స్వంతంగా రాలేకపోయి ,ఒంటరి అయిపోయానని బాధ పడేవాడు .ఆయన్ని అందరూ అభిమానించి వెళ్లి చూసి వచ్చేవాళ్ళు. అసంతృప్తి వుండేది. వృద్ధాప్యానికి కొన్ని సౌకర్యాలు అవసరం.ఆ ఎరుక కూడా ఇంగువ లాగే చివరిదాకానూ, చివరికి కూడానూ తెలిసిరాదనుకుంటాను.  తెలుగు పాఠకులకి కొన్ని గుర్తుండే కథలిచ్చి, మెడికల్ కాలేజి కి దేహాన్నిచ్చి  వెళ్ళిపోయారు మాస్టారు .”ఒక్క సారి రా అమ్మాయ్” అనే ఆయన ఫోన్ పిలుపు కలుక్కుమంటుంది .నన్ను అమ్మాయ్ అని మానాన్న తరువాత ,మావూరి వాళ్ల తరువాత ,సుబ్బరామయ్య గారే .వుంటాను మాస్టారూ!

పి .సత్యవతి  ( ఈ మాట జూన్ సంచికలో ..)
  

.